2-11-2006
LC/Saskia v. Westhree
Een lichtje dat juist donker maakt
Het leek wel een Halloweentocht zonder spoken. In de schemering van de maan presenteerde de gemeente Heerenveen gisteravond langs de Katlijker Bisschoplaan een heuse landelijke primeur: straatarmaturen die het donker het donker laten. De lichtbakens werken op zonne-energie. Ze schijnen op het wegdek en geven precies voldoende licht om fietsers de weg te wijzen.
Wijkmanager Marc Jense is de aanstichter van alles. Hij trok vorig jaar de stoute schoenen aan en stapte af op Feike Spanninga in Joure, de man van het bedrijf dat onder meer fietslampen maakt voor Batavus. Want de dorpelingen uit Katlijk wensten een beter verlichte fietsroute richting Mildam. Maar in het natuurgebied mocht het geen zee worden van licht.
De gemeente vond aanvankelijk nergens een lampje van haar gading. Gelukkig wisten de mannen van Spanninga raad. "En wy beskôgje dit no as ús grutste hobby", lacht Feike Spanninga.
De lichtbakens van 1,80 meter hoog werken op de techniek van een fietskoplamp. Er zit een led’je in dat via een spiegeltje heel gericht op het wegdek schijnt. Hightech en reuze natuurvriendelijk. De zonne-energie wordt niet opgeslagen in een nikkel-cadmium-batterij, maar in een lithium-ion-accu.
Weken, zo niet maanden sleutelden de mensen van Spanninga aan het prototype. "Wy binne wend om mei ljocht te wurkjen", zegt Spanninga. "En dan mei sa min mooglik enerzjy." Hij refereert aan de opkomst van de fietslamp-op-batterij die een paar jaar geleden de dynamolamp verving. "Dat fûnen wy earst mar neat." Daarna kwam de nieuwste led-techniek.
Nu stapt de producent uit Joure dus voor het eerst op de markt van de straatverlichting. Spanninga vindt het prachtig. De eerste patenten zijn al aangevraagd. De zes lichtbakens langs de Bisschoplaan zijn nog proefmodellen. Voldoen ze, dan kunnen de Jousters ze op zijn vroegst in augustus volgend jaar in productie nemen.
De lichtbakens kosten €100 per stuk. Ze hebben een terugverdientijd van slechts drie jaar. Traditionele straatlantaarns kosten immers heel wat op jaarbasis, weet wijkmanager Jense. De gemeente heeft er in het grote buitengebied 2114 van staan. Die kosten jaarlijks €280.000 en hebben een energieverbruik dat gelijk staat aan dat van 120 huishoudens.
De zonnelampjes van Spanninga gaan tussen de vijf en zeven jaar mee. Dat is nog even gissen. Het is een vrij nieuwe techniek die tot gisteren alleen werd gebruikt als lampje in het wegdek. Er is ergens in Nederland een lampje bekend dat het nu 4,5 jaar onafgebroken doet. De drie oude straatlantaarns langs de Bisschoplaan zijn sinds gisteravond uitgeschakeld. Dat scheelt alvast 627 kilowattuur op jaarbasis.
© foto NoordOost.nl/Alex J. de Haan
Lees dit en meer op dekrantvantoen.nl >>
Ambtenaren & dorpelingen keurde de nieuwe lichtbakens langs de duistere Bisschoplaan. Foto Noordoost