In mei nam It Fryske Gea de schaapskooi al in gebruik. De kooi is nu opgesteld op het voormalige droppingsterrein van it Ketliker Skar.
Met de mobiele schaapskooi kan de schaapskudde in de zomer ook ’s nachts beschermd in het gebied blijven. De mobiele schaapskooi is in gebruik in de periode half/eind april – half/eind oktober. Hilde Groen en Rosa, de herders waar It Fryske Gea mee samenwerkt, trekken in die perioden met de kudde van gebied tot gebied. Het verplaatsen van de kudde gebeurt hooguit een keer per maand.
Wolf
Directe aanleiding voor de aanschaf van de mobiele schaapskooi was een wolf die zeven schapen doodde van It Fryske Gea in juli 2020 op de Delleboersterheide.‘De wolf is welkom in It Fryske Gea, tegelijk onderkennen en ondervinden we de problemen die ontstaan voor schapenhouders. Ook voor ons. We hebben ons daarom georiënteerd op de mogelijkheden. Zo dragen we bij aan het vinden van oplossingen voor onze pachters en partners in Fryslân.’
– Directeur Henk de Vries
Naast het directe leed in de kudde, zagen beheerders van It Fryske Gea weken later nog veel onrust en ook ander graasgedrag van Exmoorpony’s. Districtshoofd Michel Krol: ‘De dieren graasden vanaf dat moment meer in een beschutte omgeving. Dat noemen we het ‘landscape of fear’. Herder en hond hebben door de stress bij de schapen veel meer werk van het hoeden van de kudde. Pas een klein half jaar later was de eenheid weer terug in de schaapskudde.’
Oplossing ligt in de potstal
Omdat schapen dus belangrijke beheerders zijn van heide heeft It Fryske Gea gezocht naar oplossingen.‘We zagen mogelijkheden om aan te sluiten bij oude plaggelandbouwsysteem in de volksmond bekend als de ‘potstal’. Dat systeem vindt zijn oorsprong zelfs in het ontstaan van heide toen de populatie van mensen begon te groeien. Naast veiligheid voor het vee, biedt de potstal mest met nutriënten van de heide voor de (graan)akkers, de essen. Met de ‘gescheperde kudde’ vergroot je genetische weerbaarheid van de gebieden: plantensoorten worden door zaad getransporteerd.’ – Districtshoofd Michel Krol
De potstal is het oudste landbouwsysteem ter wereld. Bij de grotere gebieden zoals Delleboersterheide, Ketliker Skar, Ketliker heide en nu eerst op de Schaopedobbe komen dus ‘potstallen’ op de plekken waar de kooi staat. Bij kleinere gebieden zoals Kappellepole, Liphústerheide en Hulstree maakt de herder geen gebruik van de kooi.
Mobiele schaapskooi
De mobiele schaapskooi is alleen in de zomer in gebruik. De mobiele kooi is een aluminium hekwerk van 20 x 10 meter met een dak van stretchdoek (veel gebruikt bij festivals) van maximaal 30 x 20 meter. Het is mogelijk om de zijkanten dicht te zetten om de stal bij regen droog te houden. Een droge stal is beter voor de dieren in verband met wormbesmetting en bijvoorbeeld hoefproblemen. De kooi wordt handmatig opgezet en afgebroken door beheermedewerkers van It Fryske Gea.Omdat de kudde zich niet altijd te voet kan verplaatsen, moest It Fryske Gea ook investeren in een aangepaste bedrijfsauto en een dubbeldeks schapentrailer. Alle aanschaf van materieel is mogelijk gemaakt door bijdrage van de Nationale Postcodeloterij, fondsen en giften van particulieren.
